Ankyloglossia, czyli kilka słów o skróconym wędzidełku języka

Samo wędzidełko to miękki twór włóknisty pokryty błoną śluzową znajdujący się pod językiem. Łączy dolną część języka z dnem jamy ustnej. Nie jest elastyczne, dlatego nie można go rozciągnąć. Możemy je zobaczyć przy uniesionym języku. Język natomiast zbudowany jest z mięśni. Prawidłowe wędzidełko nie powinno ograniczać w żaden sposób ruchomości mięśni języka.

https://www.instytutlogopedyczny.pl/blog/216-artykul-ankyloglossia-czyli-kilka-slow-o-skroconym-wedzidelku-jezyka.html

Skrócone wędzidełko ogranicza bądź uniemożliwia dostateczny zakres ruchów języka w jamie ustnej. Zaburza to wiele funkcji, m.in. ssanie, połykanie, wpływa na niewłaściwy rozwój zgryzu, niewłaściwy tor oddechowy, powoduje wady wymowy (seplenienie, rotacyzm i inne) itp. Ankyloglossia występuje od urodzenia. Byłoby idealnie gdyby została „wyłapana” już u noworodka. Dlaczego tak wcześnie? Ruchy języka, które dziecko wykonuje od urodzenia (a nawet jeszcze wcześniej) „zapisują się” jako wzorzec mięśniowy, a na tym wzorcu w następnych etapach budują się dalsze funkcje języka: ssanie, połykanie, żucie, artykulacja… Jeśli przetniemy wędzidełko noworodkowi, język „uwolni się” od blokady i będzie tworzył nowy, prawidłowy wzorzec ruchu poprzez choćby ssanie piersi.

Jakie mogą być konsekwencje ankyloglosii?

Problemy ze ssaniem piersi u noworodków. Język ma ograniczoną ruchomość, co nie pozwala mu dostatecznie i efektywnie chwycić i zassać piersi.
Utrwala się nieprawidłowa płaska pozycja spoczynkowa języka. Normatywnie, w momencie kiedy nie mówimy i nie jemy, język jest częściowo spionizowany, a jego czubek powinien być przyklejony do wałka dziąsłowego za górnymi siekaczami. Język wtedy znajduje się w tzw. pozycji „kobry”. Skrócone wędzidełko „trzyma” język na dole tłocząc go stale na zęby dolne. To już prosta droga do wady wymowy – tzw. wymowy międzyzębowej czyli wsuwania się języka między zęby (może dotyczyć głosek t, d, n, l, r, s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź, sz, ż, cz, dż). Tę wadę bardzo trudno usunąć.
Utrwala się nieprawidłowy wzorzec połykania. Jest to tzw. połykanie infantylne, podczas którego język znajduje się między dziąsłami (zębami) w płaszczyźnie poziomej. Ten typ połykania jest normatywny u dzieci i powinien przejść w dojrzały typ połykania ok. 3-4 roku życia. Przy dojrzałym połykaniu język znajduje się w pozycji „kobry”. Nie zrobi tego, jeśli przeszkadza mu skrócone wędzidełko. Wówczas język pracuje w płaszczyźnie poziomej i znów tłoczy na dolne zęby
Wpływa na problemy z żuciem. Język zablokowany od spodu zbyt krótkim wędzidełkiem nie jest w stanie wykonać ruchów lateralnych, czyli przerzucać kęsa pokarmowego z jednej strony na drugą. Występują wówczas trudności z żuciem, co znacznie uprzykrza jedzenie i powoduje niechęć do jedzenia pokarmów stałych, twardych.
Powoduje nieprawidłową wymowę wielu głosek. Każda głoska ma swój mięśniowy wzorzec ruchu. Język musi wykonać konkretną pracę, często skomplikowaną, aby poprawnie wymówić daną głoskę. Wiele głosek to głoski wymagające uniesienia języka do górnych dziąseł (pionizacji). Przy ankyloglossi język nie jest w stanie wykonać wielu ruchów potrzebnych do konkretnych głosek.
Pośrednio wpływa również na zgryz. Jak już wspomniałam wyżej, język w pozycji spoczynkowej powinien znajdować się przyklejony czubkiem do podniebienia. Jest szeroko rozłożony, a jego boki przylegają do zębów bocznych. Stanowi to swoisty naturalny aparat ortodontyczny – język oddziałuje swoją masą na górny łuk zębowy, powodując jego naturalne rozszerzanie wraz ze wzrostem i rozwojem dziecka. Gdy język będzie spoczywał płasko w jamie ustnej, górny łuk zębowy bez odpowiedniej stymulacji może przyjmować niewłaściwy kształt, gdzie będzie za ciasno dla zębów. W tej sytuacji język będzie za to tłoczył na zęby dolne, co spowoduje niewłaściwy rozwój dolnego łuku – wypchnięcia lub rotacje zębów, przodożuchwie, przodozgryz, zgryz krzyżowy czy otwarty.

Jak sobie z tym radzić?

Podcięcie wędzidełka języka (frenotomia) to popularny zabieg chirurgiczny stosowany w celu wydłużenia języka. Polega on
na przecięciu błony znajdującej się pod spodem języka, z której zbudowanej jest wędzidełko. Zabieg taki może być wykonywany w znieczuleniu miejscowym, czasami jednak w przypadku małych dzieci wykonywany jest w znieczuleniu
ogólnym.

Zabieg podcięcia wędzidełka można wykonać w każdym wieku, z tym że wykonując go we wcześniejszym wieku umożliwiamy dziecku prawidłowy rozwój. Po wykonaniu operacji konieczne jest kontynuowanie ćwiczeń, które nauczą unosić język do góry, a także zapobiegną powstawaniu zrostów.